مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روش های جمع آوری فاضلاب شهری:

جمع آوری فاضلاب شهری را می توان به صورت در هم وبا کمک یک رشته فاضلابرو برای هدایت فاضلابهای خانگی و آبهای سطحی انجام داد و یا به صو رت مجزا و با ایجاد دو رشته مجزای گوناگون یکی برای هدایت خانگی و دیگری برای هدایت آبهای سطحی ناشی از بارندگی طراحی نمود. در روش در هم هزینه ی ایجاد شبکه ی جمع آوری کمتر ولی هزینه ی ساختمان تصفیه خانه و آلودگی محیط زیست بیشتر می باشد در صورتیکه  در روش مجزا هزینه ی ساختمان شبکه بیشتر ولی آلودگی محیط زیست کمتر می گردد.

 روش جمع آوری فاضلابها در شهرهای ایران:

روش مجزا معمولاً دارای هزینه ی ساختمان بیشتری است و وقتی باید طرح آن مبادرت ورزید که طرح شبکه ی در هم نظر فنی ایمنی نداشته باشد در حالتهای زیر طرح شبکه ی درهم برای شهرهای ایران نامناسب و شبکه مجزا پیشنهاد می شود.

الف) در شهرهای ساحلی که بتوان آب باران را در قسمتهای گوناگون شهر مستقیماً وارد رودخانه یا دریا نمود. یعنی هزینه ی ساختمان شبکه جمع آوری آب باران نسبتاً کم باشد. در شهرهایی که یک یا چند رودخانه خشک و یا مسیل از آن می گذرد و می توان از آنها به عنوان کانالهای اصلی جمع آوری باران استفاده نمود در این صورت بهتر است حتی الامکان روی این مسیلها را پوشانید و در صورت نیاز به صرفه جویی در هزینه طرح برای کانالهای فرعی جمع آوری آب باران از جوی های روباز سنتی استفاده نمود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ازقدیم الایام آب را عامل حیات میدانستند. زندگی انسان و حیوانات و گیاهان بدون آب ممکن نیست، علاوه بر موارد مذکور پیشر فت  های عظیم صنعتی در هر اجتماعی بوجود و فراوانی آب مربوط می باشد. آب مورد نیاز کلیه فعالیتها ی انسان در هر مصرفی تابع کیفیت شیمیایی خاصی است و بندرت اتفاق می افتد از یک منبع آب بتوانیم در تمام مصارف استفاده نمائیم. بر اساس شواهد موجود اجتماعات اولیه انسانی همواره در کنار منابع آب تشکیل گردیده است. امروز نیز در بعضی اجتماعات میزان آب مصرفی معیار تشخیص پیشرفتهای بهداشتی مردم آن اجتماع است خلاصه کلام آب که به مصداق آغاز گر حیات بوده، ادامه دهنده حیات نیز می باشدو زندگی انسان و تمام موجوداتی که به نحوی با او در ارتباط هستند بدون آب امکان پذیر نخواهد بود از مهمترین مواد موجود در آبهای مصرف شده بوسیله انسان می توان بهن پروتئن ها و چربی ها، کربوهیدراتهامواد پاک کننده صابونی یا دترجنت ها اشاره نموده اگر آبهای مصرف شده که به منابع اولیه خود برگردانیده می شود حاصل فعالیتهای صنعتی باشد محتوی فراران ترکیب شیمیایی که در صنایع مورد مصرف قرار گرفته خواهد  بود. معمولاً آبهای مصرفی شده روزانه بوسیله انسان را که به محیط برمی گردانند فاضلاب  شهری گویند و اگر این آبهای مصرف شده حاصل فعالیتهای صنعتی باشد پس آب صنعتی خواهند بود. فاضلاب محلول رقیقی است که 9/99 آن را آب و فقط 1/0 % آنرا مواد جامد یا سایر مواد تشکیل داده است. فاضلاب علاوه بر موادی که قبلاً نام برده شد ممکن است محتوی عوامل بیولوژیکی و باکتریهای بیماریزا باشد. مجموعه هر گونه تغییری در کیفیت منابع آبی در دنیا در اثر تخلیه فاضلاب یا پس آب رخ دهد به نحویکه سادگی و یا با تصفیه اندام نتوانیم از این منابع در مصارف عادی استفاده نمائیم، آلودگی گویند. بنابراین اولین نتیجه فعالیتهای اجتماعی و صنعتی انسان به صورت ویرانگری و تخر یب محیط زندگی از طریق آلوده سازی منابع آب و خاک هوا و تمام چیزهایی که در بهتر زیستن او دخالت دارند ظاهر می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

‌قانون آب 

27/4/1347

‌فصل اول - كليات

‌بخش اول - مالكيت عمومي و ملي آب
‌ماده 1 - كليه آبهاي جاري در رودخانه‌ها و انهار طبيعي و دره‌ها و جويبارها و هر مسير طبيعي ديگر اعم از سطحي و زيرزميني و همچنين سيلابها و‌فاضلابها و زه‌آبها و درياچه‌ها و مردابها و بركه‌هاي طبيعي و چشمه‌سارها و آبهاي معدني و منابع آبهاي زيرزميني ثروت ملي محسوب و متعلق به عموم‌است و مسئوليت حفظ و بهره‌برداري اين ثروت ملي و احداث و اداره تأسيسات توسعه منابع آب به وزارت آب و برق محول مي‌شود.
‌ماده 2 - بستر انهار طبيعي و رودخانه‌ها اعم از اين كه آب دائم يا فصلي داشته باشند متعلق به دولت است و پهناي آن تا حدي است كه مسير‌رودخانه يا نهر را در حداكثر طغيان معمولي نشان دهد و همچنين است ساحل درياها و درياچه‌ها طبق قانون اراضي ساحلي مصوب 1346.5.25‌ايجاد هر نوع اعياني در بستر انهار و رودخانه‌ها و در سواحل دريا و درياچه‌ها اعم از طبيعي و يا مخزني با توجه به حريم قانوني ممنوع است مگر با‌اجازه وزارت آب و برق.
‌تبصره 1 - حداكثر طغيان در مورد هر رودخانه و نهر طبيعي با توجه به آمار هيدرولوژي رودخانه‌ها و انهار و داغ‌آب در بستر طبيعي آنها بدون‌رعايت اثر ساختمان تأسيسات آبي از طرف وزارت آب و برق تعيين خواهد شد.
‌تبصره 2 - وزارت آب و برق در صورتي كه اعيانيهاي موجود در بستر انهار و رودخانه‌ها را براي بهره‌برداري آب و برق مزاحم تشخيص دهد به‌مالك يا متصرف اعلام خواهد كرد كه ظرف مدت معيني در تخليه و قلع اعياني اقدام كند و در صورت استنكاف وزارت آب و برق با نظارت دادستان يا‌نماينده او اقدام به تخليه و قلع خواهد كرد.
‌در صورتي كه تا تاريخ تصويب اين قانون ايجاد اعياني با كسب اجازه از مقامات ذيصلاحيت شده باشد فقط خسارت اعياني به ترتيب مقرر در ماده 50‌تعيين و پرداخت مي‌شود.
‌بخش دوم - حقابه و اجازه مصرف
‌ماده 3 - حقابه عبارت از حق مصرف آبي است كه در دفاتر جزء جمع يا اسناد مالكيت يا حكم دادگاه يا مدارك قانوني ديگر قبل از تصويب اين‌قانون به نفع مالك آن تعيين شده باشد.
‌ماده 4 - اجازه مصرف حقي است كه به منظور استفاده مفيد و معقول از آب با رعايت مقررات پيش‌بيني شده در اين قانون از طريق صدور پروانه به‌اشخاص حقيقي يا حقوقي واگذار مي‌شود.
‌ماده 5 - در رودخانه‌هايي كه مجموع حقابه مصرف‌كنندگان بيش از ميزان واقعي و عادي رودخانه‌ها باشد و حقابه‌هاي موجود به مصرف مفيد نرسد‌وزارت آب و برق مي‌تواند در هر ناحيه تا تاريخ اعلام اجراي قانون ملي شدن آب به وسيله هيأتهاي سه نفري و پنج نفري طبق مواد 7 و 8 اين قانون با‌توجه به مدارك موجود و ميزان آب رودخانه و كيفيت تقسيم و مصرف و معمول محل در تعيين ميزان حقابه مصرف‌كنندگان تجديد نظر كند و نظريه‌هيأتهاي مزبور پس از قطعيت به وسيله وزارت آب و برق به مورد اجرا گذارده مي‌شود.
‌ماده 6 - از تاريخ اعلام اجراي ملي شدن آب در هر ناحيه و منطقه وزارت آب و برق مكلف است طبق ماده 7 اين قانون با تعيين هيأتهاي سه نفري‌پروانه مصرف مفيد با قيد حجم آب قابل تحويل براي امور كشاورزي يا صنعتي يا مصارف شهري و ساير مصارف مذكور در اين قانون براي دارندگان‌حقابه يا مصرف‌كنندگان صادر كند و پس از صدور پروانه مصرف مفيد حقابه‌هاي موضوع ماده 3 منتفي است.
‌

منبع:مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استفاده از کلر ارزانترین روش گندزدایی فاضلاب است.کاربرد کلر گازی ارزانتر و موثرتر از هیپو کلریت کلسیم یا سدیم است . کاربرد کلر گازی امکان آلودگی محیط زیست به ویژه مسمومیت کارگران تصفیه خانه را به همراه دارد .کلر بلا فاصله پس از ورود به آب تجزیه شده و اسید هیپو کلرو و یون اکسید کلر تولید می نماید .

خاصیت گند زدایی اسید هیپو کلرو بیشتر از یون اسید کلر است . نسبت تبدیل کلر به اسید هیپو کلرو و یون اکسید کلر تابعی است از درجه ی اسیدی و درجه ی گرمای فاضلاب .

Cl₂+H₂O --> Cl+HOCl+H

پس از تجزیه و به علت وجود موادی اکسید پذیر مانند آهن ، منگنز، اسید سولفوریک و مواد آلی در فاضلاب نخست قسمتی از کلر صرف اکسیداسیون مواد ، تولید کلرورهای گوناگونی را می کند که اثر کشنده ای بر باکتریها نداشته و به علت ثبات آنها کلر آنها آزاد نمی باشد.

سپس کلر روی ترکیبات ازتی به ویژه آمونیاک تاثیر گذاشته و به تدریج و بسته به درجه ی اسیدی فاضلاب کلرامین های مختلفی را تولید می نماید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

شبکه و تصفیه خانه فاضلاب

سیستم جمع آوری فاضلاب در شهر صنعتی کاوه از سال 74 آماده بهره برداری و یک سال بعد ، در دی ماه سال 75 تصفیه خانه فاضلاب شهر صنعتی با حدود 100 مشترک رسماً به بهره برداری رسیده و از آن زمان تا کنون با کیفیت بسیار مطلوب در حال بهره برداری می باشد و تعداد مشترکین آن در حال حاضر بیش از 600 واحد صنعتی ، خدماتی و مجتمع های مسکونی می باشد.

مهمترین اهدافی که شرکت شهر صنعتی کاوه در بخش جمع آوری و تصفیه فاضلاب مد نظر داشته و بطور مستمر پیگیری می نماید بشرح ذیل می باشد :

1- فراگیر نمودن خدمات فاضلاب در حوزه تحت پوشش.

2- اقتصادی نمودن خدمات تصفیه فاضلابها و پایین آوردن قیمت تمام شده این فرآیند.

3- حفظ تعادل محیط زیست حوزه تحت پوشش.

4- پیش بینی لازم برای پاسخگوئی به نیازهای آتی حوزه تحت پوشش.

5- حفظ و توسعه بنیه مالی ، فنی و انسانی برای پاسخگوئی به مسئولیتها.

6- پاسخگوئی به مراجع قانونی ذیربط.

 (مهمترین برنامه شرکت شهر صنعتی جهت اجرایی نمودن اهداف بالا:

1- برنامه ریزی تعمیرات و نگهداری شبکه ها و تأسیسات.

2- رعایت استانداردها و ضوابط.

3- برقراری انشعابات بعد از مراحل فنی، قراردادی و قانونی.

4- تدوین برنامه های کنترل بحران.

5- کنترل حوادث و اتفاقات.

6- شناسائی و کنترل موارد وعوامل آلوده کننده خارج از استاندارد.)

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تاریخچه پر استیک اسید:

اولین بار در سال 1950 در مجله مهندسی غذایی گرینسپن و مارگولیس پر استیک اسیدرا به ثبت رساندند و با توجه به محدودیت هایی که کلر ایجاد میکرد,ابتدا به طور خاص پر استیک اسید در تصفیه فاضلاب به کار برده شد و سپس در بسیاری از خدمات بهداشت عمومی پر استیک اسید جایگزین کلر شد.

دلیل گرینسپن و مارگولیس احساس نیاز به توسعه مواد ضد عفونی کننده جدید بود ، زیرا کلر ، عامل استریل غالب آن زمان بود که عملکرد ناکافی در برخی موارد از قبیل استریل کردن خط تولید نشان داده بود اگر چه عوامل دیگر از قبیل هیپوکلرید سدیم موثر بودند اما سازگاری پر استیک اسید با محیط زیست و عدم تجزیه مواد شیمیایی به مواد سمی برای انسان و محیط زیست وبرآورده کردن هدف اصلی تصفیه فاضلاب که حذف مواد سمی ، آلودگی ها و میکروب ها از فاضلاب که به گیاهان ، حیوانات ، مردم و چرخه آب آسیب می رساند است از مزایای این ماده بود.(1)

با این حال استفاده از پر استیک اسید در تصفیه فاضلاب از سال 1998 رایج و مرسوم شده است.(4)

امروزه پر استیک اسید برای ضد عفونی تجهیزات پزشکی استفاده می شود و برای جلوگیری از تشکیل فیلم زیستی در صنایع خمیر. در تصفیه آب به عنوان مواد ضد عفونی کننده و برای ضد عفونی نهایی استفاده شده است.
پر استیک اسیداسید برای گندزدایی آب برج خنک کننده مناسب است همچنین برای جلوگیری از تشکیل بیوفیلم و کنترل باکتری لژیونلا نیز موثر است.(3)

در خدمات تصفیه آب ولوله کشی به نقل از www.lenntech.com :

پر استیک اسید را می توان به عنوان گندزدا در تصفیه آب و ضد عفونی کرد لوله کشی مورد استفاده قرار داد ,پر استیک اسید در تصفیه آب برج های خنک کننده مناسب است این ماده  برای جلوگیری از تشکیل فیلم زیستی و کنترل باکتری لژیونلا نیز کاربرد دارد.

در خدمات تصفیه فاضلاب اگرچه حذف آلاینده های شیمیایی و لجن تصفیه خانه فاضلاب بسیار حیاتی است ولی بدون حذف باکتری های مضر در آب این فرآیند کامل نیست و با توجه به این که پر استیک اسید بی خطر برای انسان و محیط در شکل خالص آن است و از آنجا که ترکیب شیمیایی پر استیک اسید در آب دست نخورده باقی می ماند تنها در یک دوره کوتاه می توانید آن را به طور گسترده به عنوان مواد ضد عفونی کننده فاضلاب بدون ترس از اثرات بلند مدت آن استفاده کنید.(1)

ترجمه و گردآوری:امیرحسین ستوده بیدختی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در مراحل گوناگون تصفیه، مقادیر مختلفی لجن تولید می‌شود که باید با استفاده از راهکارهای مناسب، تولید لجن اضافی در سیستم‌‌های تصفیه را به حداقل برسانیم. از جمله روش‌هایی که برای دفع لجن در تصفیه فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به روش هضم هـوازی و بـی‌هـوازی، سـوزانـدن لـجـن، بـسـترهای خشک‌کننده و تغلیظ لجن اشاره کرد.

در روش هضم هوازی، لجن تولید شده در قسمت‌های مختلف سیستم برای مدت طولانی هوادهی می‌شود. با استفاده از این روش، میزان لجن دفعی در مراحل بعدی تصفیه کاهش می‌یابد، اما در روش هضم بی‌هوازی، لجن ته‌نشین شده برای مدت زمان معینی در یک محفظه بسته نگهداری می‌شود تا به مایع و گازی که عمدتا حاوی متان است، تبدیل شود.

در تصفیه‌خانه‌های کوچک شهری و صنعتی از روش خشک کردن لجن روی بسترهای شنی به وسیله جریان هوا برای آبگیری از لجن استفاده می‌شود که از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است. سوزاندن لجن ازجمله روش‌های دیگری است که برای دفع لجن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب