مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کدورت و مواد معلق در تصفیه خانه آب
کدورت در آب عموما " توسط مواد معلقی مثل خاک و گل و لای ، مواد آلی و معدنی ریز، ترکیبات آلی رنگی محلول و پلانکتونها و سایر میکرواورگانیسمها ایجاد می شود .
کدورت سنج ، میزان پراکندگی و جذب نور حاصل از منبع نوری حین عبور از محلول  را اندازه می گیرد و با واحد Nephelometric Turbidity Unit(NTU) گزارش می کند. بعلت اندازه ، شکل، ضریب شکست نور مربوط به ذرات و ویژگی پراکندگی نور در سوسپانسیون ارتباط دادن کدورت با غلظت وزنی مواد معلق بسیار مشکل است .همچنین ذرات سیاه مثل کربن فعال می توانند نور را جذب و مقدار کدورت را به طور .{ موثر افزایش دهند{ 1
کدورت آب تصفیه شده بعنوان یک پارامتر مهم درتعیین کیفیت آب در کلیه تصفیه خانه ها اندازه گیری می شود ، اما در سا لهای اخیر با توجه به موارد فوق و اهمیت یافتن اندازه ذرات عبوری از فیلتر بدلیل رابطه آن با میزان عبور میکرو اورگانیسمهایی مثل ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم ؛ علاوه بر کدورت، شمارش ذرات(Particle Count)
نیز به عنوان یک پارامتر کیفی آب در کنار کدورت مطرح گردیده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در این روش تصفیه، اساس عمل، فعال نمودن باکتری های هوازی می باشد. در حضور اکسیژن کافی دیگر باکتری های بی هوازی رشد و تکثیر نیافته و به جای آنها باکتری های هوازی فعال می شوند و با تغذیه از مواد آلی موجود در فاضلاب و تجزیه آن، بار آلودگی را به مقدار قابل توجهی (بیش از 90 درصد) کاهش می دهند.

روش پیشنهادی جهت تصفیه فاضلاب های بهداشتی به روش هوازی، متد لجن فعال با هواده گستره Activated sludge-Extended Aeration)) می باشد. در این روش تزریق اکسیژن به مخلوط لجن فعال برگشتی و فاضلاب خام ورودی در بخش هوادهی جهت انجام واکنشهای بیو شیمیایی توسط هواده های عمقی (بلوئر-Blower) صورت می گیرد.

پس از جدا سازی لجن هایی تولیدی از مخلوط هوادهی شده در قسمت ته نشینی پساب خروجی توسط محلول کلر ضد عفونی می گردد، در نتیجه قابلیت مصرف در کشاورزی و یا دفع در آبهای سطحی و زیر زمینی را خواهد داشت. یک تصفیه خانه با روش فوق را می توان با حوضچه های بتنی و یا به صورت پکیج فلزی پیش ساخته طراحی و اجرا نمود. در پکیج های فلزی کلیه سطوح داخلی و خارجی توسط دو لایه رنگ اپوکسی پوشیده شده می گردند .

طراحی تصفیه خانه :
با توجه به مبانی مورد نیز طراحی مانند دبی فاضلاب روزانه ، جریان متوسط ساعتی ، ضریب پیک، جریان پیک ساعتی، غلظت BOD 5 فاضلاب تصفیه خانه مورد نظر طراحی می گردد .
بخشهاي مختلف سيستم تصفيه خانه عبارتند از :

آشغال گير / SCREEN
مخزن متعادلساز و ايستگاه پمپاژ / QUALIZATION TANK & PUMP STATION
مخزن هوادهي / AERATION TANK
واحد ته نشيني / SETTLING
پمپاژ لجن فعال / ACTIVATED SLUGEP.S
واحد ضد عفوني پساب / DISNFECTION UNIT
مخزن نگهداري و هاضم لجن / DIGESTER & HOLDING TANK
تابلوي توزيع قدرت / POWER & CONTROL PANNEL
اتاق کنترل /CONTROL ROOM

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

شهر تهران دارای پنج تصفیه خانه در حال بهره برداری است که مشخصات کلی آنها به شرح زیر می باشد:

تصفیه خانه شماره یک (جلالیه)

تاریخچه و محل احداث

تصفیه خانه شماره یک (جلالیه) از قدیمی ترین تصفیه خانه های ایران واقع در ضلع جنوب شرقی تقاطع خیابان دکتر فاطمی و خیابان حجاب می باشد.

مطالعه و عملیات اجرائی آن از اواخر دهه 1320 شروع و در نیمه اول سال 1334 هجری شمسی به بهره برداری رسیده است.

منبع تامین آب این تصفیه خانه رودخانه کرج از ایستگاه آبگیر بیلقان است.

آب خام بعد از حذف شن و ماسه و شاخه و برگهای بزرگ و انجام کلرزنی مقدماتی در آبگیر توسط دو خط لوله فولادی به قطر 1000 میلیمتر و بطول 40 کیلومتر بصورت ثقلی به تصفیه خانه انتقال می یابد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب اين ماده حياتی و با اهميت در دنيا نقش بسيار مهمی را درشکل گيری تمدنها و استمرار آنها داشته است مروری بر سوابق تمدنهايی که در طول تاريخ شکل گرفته اند و شکوفا شده اند نشانگر اين واقعيت است که وجود آب و امکان دسترسی به آن يکی از کليدی ترين عوامل فراگيری و استمرار آنها بوده است . افزايش تقاضا برای آب و اوجگيری رقابت بين مصرف کنندگان مختلف موجب شده انسان برای ايجاد موازنه وتعادل بين توزيع نيازها و منابع آب موجود مستقيما در وضعيت طبيعی رودخانه ها دخالت کند و با ايجاد تاسيسات گوناگون ذخيره و توزيع آب شرايط طبيعی را به منظور تامين نيازهای خود تغيير دهد .
آب معدنی و آب شرب بعنوان يکی از نيازهای اساسی روزمره انسان و استمرار حيات ميباشد . ميزان نياز روزمره هر فرد ۱ تا ۲ ليتر ميباشد که بستگی به شرايط آب و هوايی و سن و سال دارد . استفاده از آب آشاميدنی سالم و گوارا يکی از مهمترين فاکتورهای مصرف آب ميباشد که از ساليان بسيار دور به آن توجه شده است . منشا حدود ۸۰٪ از بيماريهای انسان عدم دسترسی به آب سالم است . ۷۵٪ از مردم جهان سوم از امکانات آب برای مصارف بهداشتی محرومند بنابر اين زمان اين تصور نادرست که آب سالم به هر ميزان که مورد نياز باشد به وفور در دسترس است ديگر سپری شده است واقعيت آن است که آب سالم و گوارا کمياب و گرانبها ميباشد آلودگيها با ايجاد تغييرات نامطلوب در خواص فيزيکی ، شيميايی و بيولوژيکی کيفيت آب را تنزل ميدهند و در مراحلی آب را از حيطه انتقاع ساقط مينمايند . برخی از آلودگی ها زوال پذيرند و به آسانی تجزيه و يا تقليل داده ميشوند نظير مواد زائد کشاورزی و حيوانی و فاضلابهای انسانی بعضی از آلاينده ها نيز انحطاط ناپذيرند مانند جيوه و سرب و برخی از ترکيبات پلاستيکها که از افزايش آنها در آب بايد جدا جلوگيری شود .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

قلیائیت به مقدار یونهایی که در آب وجود دارند و برای خنثی کردن یونهای هیدروژن در واکنش شرکت می کنند، اطلاق می شود. بدین ترتیب قلیائیت معیاری برای توانایی آب جهت خنثی سازی اسیدها به حساب می آید.

اجزای تشکیل دهنده قلیائیت در جدول زیر آمده است. این ترکیبات از تجزیه مواد معدنی موجود در خاک بوجود می آیند. فسفات می تواند از شویندها در خروجی فاضلابها، از کودهای شیمیایی و حشره کشها در زمین کشاورزی نیز بدست آید. سولفید هیدروژن و آمونیاک می تواند محصولات تجزیه میکروبی مواد آلی باشند.

معروفترین اجزای قلیائیت به ترتیب اهمیت عبارتند از

1.بی کربنات

2.کربنات

3.هیدرواکسید

اجزای نامبرده علاوه بر منشا معدنی می توانند از دی اکسید کربن اتمسفر و از تجزیه میکروبی مواد آلی بدست آیند. مقادیر نسبی کونه های قلیائیت بستگی به PH دارند. بنابراین دانستن قلیائیت آب، مکمل دانستن PH آب است. اکتیویته غلظت یون هیدروژن یک محلول را به نام پتانسیل هیدروژن و یا PH نام نهاده اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اولين روش دفع فاضلاب به صورت كاتاليزاسيون در نقاط مختلف جهان ديده مي‌شود. در اين رابطه آثاري در هند با قدمت 7000 ساله به عنوان فاضلابرو به دست آمده است و نيز در شهرهاي قديمي نظير بابل و نينوا و يا همين طور در شهرهايي از کشورهاي باستاني نظير يونان و روم قديم آثار فاضلابروها مربوط به 2000 سال پيش از ميلاد ديده شده است. تا حدود يكصد سال پيش گندابروها به ويژه كانالهاي فرعي فاضلاب به صورت روباز ساخته مي‌شدند. نخست پس از آشكار شدن اثر اين قبيل كانالها در بخش بيماريهاي واگير كوشش بعمل آمد كه تمام گندابروها و فاضلابروها در زيرزمين ساخته شوند. قرار گرفتن فاضلابروها در زير زمين موجب شد كه در پائين رفتن سطح آب زير زميني تاثير نيكويي بنمايد و اين خاصيت نيز جزو محاسن ايجاد شبكه‌هاي جمع آوري فاضلاب قرار گيرد. در كشورمان تا همين اواخر و حتي در حال حاضر در بعضي از شهرها دفع فاضلاب به دو شكل انجام مي‌گيرد، در روش اول در شهرهايي كه عمق آب زيرزميني زياد و نفوذ پذيري زمين نيز نسبتا زياد بود از چاههاي جذبي فاضلاب سود برده مي‌شد و اين روش هنوز هم در بسياري از شهرهاي ايران مورد استفاده است.

روش دوم مربوط به شهرهايي است كه با آب زيرزميني بالا قرار گرفته و يا خاك از نفوذ پذيري مناسب برخوردار نيست در اين گونه شهرها از شيب طبيعي استفاده مي‌شد و با ايجاد زهكشي و يا كانال فاضلاب به خارج شهر هدايت مي‌شده است و يا از وجود آبهاي سطحي نظير رودخانه بهره گرفته و فاضلاب از محيط شهر دور مي‌شده است.

در جهاني كه ما در آن زندگي مي‌كنيم بعلت محدوديت منابع، اهميت جمع‌آوري فاضلاب بر كسي پوشيده نيست. زيرا با بزرگ شدن شهرها و افزايش جمعيت آنها از يك سو و گسترش صنايع و كارخانه‌ها از سوي ديگر مسئله آلودگي محيط‌ زيست روز به روز اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. با گسترش زندگي ماشيني و به علت توجه نكردن افراد به منافع همگان هر روز انواع بيشتري از آلودگي محيط‌ زيست زندگي انسان و محيط را ناسالم تر و زيستن آنها را در معرض خطر جدي‌تر قرار مي‌دهد. هواي آلوده به گازهاي سمي آبهاي آلوده به مواد بيماري‌زا و بالاخره صداهاي بلند و ناهنجار همگي زندگي موجودات زنده را در كره زمين با مشكل مواجه كرده‌اند. خوشبختانه در صورتيكه فرهنگ همگاني بالا رفته قوانين موجود بر اثر حفاظت محيط‌ زيست اجرا شده و بسته به نياز محيط، قوانين تازه‌اي به آنها افزوده گردد مي‌توان اميدوار بود كه مشكل قابل حل باشد. فاضلابها به علت مواد زايدي كه در خود دارند جزء آلوده كننده‌هاي محيط‌ زيست به شمار مي‌روند و بايد آنها را جمع‌آوري نمود و نخست آنها را پايش و تصفيه كرد و بعد از آن آب را به چرخه خود در طبيعت برگرداند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اين سامانه بگونه‌ اي طراحي شده كه با پروژه تخليه هرز آب و قوانين بهداشتي مطابقت داشته باشد. اين سامانه نه تنها يك جداكننده آلودگي است بلكه دستگاهي كوچك براي تصفيه فرعي است. دفتر انرژي روستايي ميانژو كار تحقيقي خود را جهت تصفيه فاضلاب خانگي شهري با كاربري فنّاوري تصفيه ايمهاف تانك آغاز نمود. تجربيات مكرر روي فاضلاب نشان داد ميزان جداسازي ياخته هاي آلوده9/99 درصد است كه حدود 77 درصد از آن مربوط به باكتريهاي آلوده روده بزرگ است. ميزان جداسازي مولفه‌ هاي بنياني از قبيل:
COD, BOD, SS, TS و كروما به ترتيب 6/95، 3/98 ،2/98،9/93 و 6/93 مي باشد. تمامي مقادير جداسازي شده به استانداردهاي بهداشتي GB7959-87  مربوط به كود كشاورزي بي ضرر دست يافته و همچنين به سطح اوليه استانداردهاي GB8978-88  براي تخليه مخلوط فاضلاب دست يافته است. از سال 1988 فنّاوري تصفيه بيوگاز مربوط به آبريزگاههاي شهري، اقامتگاهها، ساختمانها، هتل ها‌ و منظرگاهها بكارگرفته شده است. تا پايان سال 2000 مجموعا  850 دستگاه تصفيه ايمهاف تانك در چند شهرك، مراكز مسافرتي و بيمارستانها نصب شد كه 45 هزار تن فاضلاب را روزانه تصفيه مي‌كند كه 92 درصد كل شهر را پوشش مي‌دهد.
1-خصوصيات فني سامانه تصفيه ايمهاف تانك
سامانه تصفيه ايمهاف تانك شامل يك استخر پيش تصفيه و يك استخر پس از تصفيه مي‌باشد. استخر پيش تصفيه به دو مرحله اصلي و فرعي تقسيم مي‌شود كه هر دو شامل مخازن تصفيه بي‌هوازي مي‌باشند. تفاوت اين دو مخزن در لوله هاي pvc  است كه در مخزن فرعي اين لوله ها ثابت هستند و فضاي بين هر كدام 200 سانتي متر است تا بصورت بسته بندي نرم تغذيه شوند. استخر پس از تصفيه براي صافي نمودن بكار مي‌رود. نسبت ابعادي استخر اصلي، استخر فرعي و استخر فليتر سازي 4 به 3 به3 مي‌باشد. عامل در نظر گرفته شده جهت تعيين ابعاد براي هر 5/0 تا 7/0 مترمكعب است. در فاضلاب انساني و فاضلاب ناشي از شست و شوي خانگي چگالي مولفه‌هاي بنياني، باكتريهاي مختلف و ياخته هاي آلوده به نسبت كم مي‌باشد. تنها زمانيكه ابعاد تصفيه كننده توسط HRT  ( زمان نگهداري هيدروليكي ) و مداومت تخليه بيومس تعيين مي شود مولفه هاي بنياني مي توانند كاهش يابند و تمام انواع باكتريها و ياخته هاي آلوده كشته شوند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب